Keywords: AGAD (20) Nominacja dla Sapiehy, PudÅ‚o 650-2, s. 119.png Nominacja Adama Sapiehy na Komisarza PeÅ‚nomocnego RzÄ…du Narodowego na AngliÄ™ i FrancjÄ™ podporzÄ…dkowanie mu wydziałów Spraw Zagranicznych Spraw WewnÄ™trznych i Skarbu <br /> Adam Sapieha to polityk galicyjski dziaÅ‚ajÄ…cy od poÅ‚owy lat 50 XIX w JesieniÄ… 1854 r za namowÄ… swego wuja Adama Jerzego Czartoryskiego stworzyÅ‚ w Galicji oÅ›rodek polityczny majÄ…cy za cel oddziaÅ‚ywanie na rzÄ…d w Wiedniu dla zaangażowania Austrii na rzecz Polski W maju 1860 r Sapieha byÅ‚ współtwórcÄ… adresu do polskich czÅ‚onków Rady PaÅ„stwa w sprawie spolszczenia galicyjskich urzÄ™dów i szkół W kwietniu 1861 r zostaÅ‚ posÅ‚em na Sejm Krajowy z kurii wielkiej wÅ‚asnoÅ›ci w PrzemyÅ›lu W poÅ‚owie stycznia 1863 r we Lwowie zawiÄ…zany zostaÅ‚ Komitet w skÅ‚ad którego weszli Sapieha Franciszek Smolka Florian ZiemiaÅ‚kowski i Aleksander Dzieduszycki który miaÅ‚ współpracować z warszawskÄ… biaÅ‚Ä… DyrekcjÄ… Wybuch powstania styczniowego byÅ‚ zaskoczeniem dla lwowskiego Komitetu 4 lutego Komitet wydaÅ‚ odezwÄ™ autorstwa Adama Sapiehy w której nawoÅ‚ywano do przyjÅ›cia z pomocÄ… dopiero wówczas gdy powstanie rozwinie siÄ™ i przybierze charakter narodowy Równolegle Komitet zwany žsapieżyÅ„skim zajÄ…Å‚ siÄ™ zbieraniem funduszy na rzecz powstania zakupem broni i organizowaniem oddziałów zbrojnych które miaÅ‚y zostać wysÅ‚ane do Królestwa 9 lipca Sapieha zostaÅ‚ aresztowany i osadzony w wiÄ™zieniu we Lwowie skÄ…d udaÅ‚o mu siÄ™ uciec dopiero w lutym nastÄ™pnego roku Przez Bukareszt i MarsyliÄ™ dostaÅ‚ siÄ™ 25 III 1864 r do Paryża gdzie od razu po przybyciu aktywnie wÅ‚Ä…czyÅ‚ siÄ™ do życia polskiej emigracji Opinie polskich emigrantów na temat perspektyw powstania byÅ‚y wówczas podzielone Jedni jak np WÅ‚adysÅ‚aw Czartoryski przekonani byli o koniecznoÅ›ci zakoÅ„czenia dziaÅ‚aÅ„ zbrojnych by nie powiÄ™kszać rozmiarów narodowej klÄ™ski Zwolennicy Romualda Traugutta chcieli kontynuować walkÄ™ DziaÅ‚acze najbardziej radykalni w tym Jan Kurzyna dawny współpracownik Traugutta skÅ‚onni byli pod hasÅ‚ami braterstwa ludów wÅ‚Ä…czyć siÄ™ do walk w imiÄ™ wÅ‚oskich wÄ™gierskich i wszechsÅ‚owiaÅ„skich interesów Sapieha wyrażaÅ‚ poglÄ…d że prowadzenie polskiej polityki zagranicznej na emigracji powinno być powierzone jednemu czÅ‚owiekowi uprawnionemu do samodzielnego podejmowania decyzji <br /> 8 IV 1864 r dwaj przedstawiciele RzÄ…du Narodowego komisarz peÅ‚nomocny Karol Ruprecht i komisarz nadzwyczajny WacÅ‚aw Przybylski nominowali SapiehÄ™ na komisarza peÅ‚nomocnego RzÄ…du Narodowego na FrancjÄ™ i AngliÄ™ Pierwszy z nich byÅ‚ przedstawicielem obozu biaÅ‚ych drugi “ bliskim współpracownikiem Romualda Traugutta Obaj byli ludźmi o niewielkim wpÅ‚ywie na polskÄ… emigracjÄ™ obawiali siÄ™ podejmowania decyzji i unikali odpowiedzialnoÅ›ci Pojawienie siÄ™ w Paryżu Adama Sapiehy byÅ‚o im bardzo na rÄ™kÄ™ Sapieha cieszyÅ‚ siÄ™ opiniÄ… czÅ‚owieka wpÅ‚ywowego zaangażowanego w sprawy powstaÅ„cze Dodatkowej sÅ‚awy przydaÅ‚a mu niedawna ucieczka z lwowskiego wiÄ™zienia “ uważany byÅ‚ za swego rodzaju mÄ™czennika sprawy narodowej Sapieha mógÅ‚ też poÅ‚Ä…czyć różne nurty emigracji i nie dopuÅ›cić ani do zaÅ‚amania powstania zbytniego ani też do zbytniej radykalizacji niektórych dziaÅ‚aczy <br /> Pierwszy dokument to kopia z maja 1864 r nominacji Adama Sapiehy na peÅ‚nomocnika RzÄ…du Narodowego we Francji i Anglii zgodność kopii z oryginaÅ‚em poÅ›wiadczona zostaÅ‚a przez Adama SapiehÄ™ W nominacji zawierajÄ…cej trzy artykuÅ‚y stwierdzono że 1 peÅ‚nomocnik odpowiedzialny jest za žgłówny kierunek wszystkich prac narodowych we Francji i Anglii; 2 wydziaÅ‚y Spraw Zagranicznych Spraw WewnÄ™trznych i Skarbu majÄ… siÄ™ porozumieć co do opracowania szczegółowej instrukcji dziaÅ‚ania dla peÅ‚nomocnika; 3 za wykonanie decyzji odpowiedzialny jest WydziaÅ‚ Spraw Zagranicznych Dokument opatrzony jest pieczÄ™ciÄ… o treÅ›ci žKomisarz PeÅ‚nomocny RzÄ…du Narodowego we Francji i Anglii PoÅ›rodku znajduje siÄ™ herb z przedstawieniem OrÅ‚a Pogoni i ArchanioÅ‚a MichaÅ‚a <br /> Drugi z dokumentów to pierwsza publiczna odezwa którÄ… 21 IV 1864 r wydaÅ‚ Adam Sapieha po objÄ™ciu funkcji peÅ‚nomocnika rzÄ…du Sapieha odwoÅ‚aÅ‚ siÄ™ w niej do manifestów RzÄ…du Narodowego z 22 I i 31 VII 1863 r Swoje cele sformuÅ‚owaÅ‚ nastÄ™pujÄ…co ž ¦ chciaÅ‚bym z najlepszÄ… wiarÄ… i wolÄ… uporzÄ…dkowaniem administracji Å›rodków istniejÄ…cych a co wiÄ™ksza zyskaniem Å›rodków nowych podnieść doniosÅ‚ość narodowych usiÅ‚owaÅ„; chciaÅ‚bym powiÄ™kszajÄ…cÄ… siÄ™ coraz groźniej emigracjÄ™ ująć w karby porzÄ…dku i posÅ‚uszeÅ„stwa i zaspokoiwszy jej bieżące potrzeby rozesÅ‚ać jÄ… jak najprÄ™dzej na stanowiska prac i walki ¦ mam prawo wymagać i wymagam współudziaÅ‚u wszystkich czynniejszych obywateli Odezwa Sapiehy spotkaÅ‚a siÄ™ z krytycznym odbiorem ze strony polskiej emigracji “ odrzucili jÄ… zwolennicy zakoÅ„czenia powstania i stronnicy Czartoryskiego Ten ostatni poinformowaÅ‚ SapiehÄ™ i RzÄ…d Narodowy że swojÄ… misjÄ™ uznaÅ‚ za skoÅ„czonÄ… zamknÄ…Å‚ swoje biuro w hotelu Lambert i opuÅ›ciÅ‚ Paryż W koÅ‚ach polskiej emigracji powstanie uznano za zakoÅ„czone a opinia publiczna byÅ‚a w wiÄ™kszoÅ›ci przeciwna Sapieże <br /> Adam Sapieha objÄ…Å‚ stanowisko komisarza w bardzo trudnym dla powstania okresie StanÄ…Å‚ wprawdzie na czele najważniejszej placówki zagranicznej zależnej tylko od RzÄ…du Narodowego jednak niemal równoczeÅ›nie doszÅ‚o do zupeÅ‚nego zaÅ‚amania dziaÅ‚alnoÅ›ci w nocy z 10 na 11 kwietnia rosyjscy żandarmi aresztowali dyktatora powstania “ Romualda Traugutta a 19 kwietnia gen Hauke po rozbiciu jego oddziaÅ‚u przeprawiÅ‚ siÄ™ do Galicji WiadomoÅ›ci o tych wydarzeniach dotarÅ‚y do Paryża jednak dopiero po kilku tygodniach podczas których Sapieha podejmowaÅ‚ próby ratowania powstania ByÅ‚ współautorem tzw žmemoriaÅ‚u 7 obywateli przyjÄ™tego w maju 1864 r na zjeździe polskich dziaÅ‚aczy emigracyjnych w Dreźnie w memoriale sformuÅ‚owano program ratowania powstania w czerwcu tegoż roku zaÅ› podjÄ…Å‚ próbÄ™ zorganizowania miÄ™dzynarodowej loterii dla zebrania funduszy na kontynuowanie powstania <br /> Miejsce Paryż<br /> Publikacja źródÅ‚a Kieniewicz S Adam Sapieha Lwów 1939 s 131-132 teksty niepeÅ‚ne <br /> Opis zewnÄ™trzny Kopia jÄ™z polski 1 karta papierowa o wymiarach 135x207 mm wszyta w poszyt pt žAkta ogólne w sprawie rozporzÄ…dzeÅ„ RzÄ…du Narodowego s 119 <br /> Miejsce przechowywania Biblioteka Polska w Paryżu RzÄ…d Narodowy powstania 1863-1864 Archiwum Izby Obrachunkowej sygn 650 fasc 2<br /> Autor komentarza Alicja Nowak<br /> Autor fotografii PaweÅ‚ PiÅ‚at 1864-04-08 Archiwum Główne Akt Dawnych author PD-old January Uprising documents Media contributed by AGAD presented in former polska pl portal Uploaded with VicuñaUploader |